Overzicht VHF en hoger rubriek Electron juni 2017

Bij Commissiezaken is dit keer het motto “Onze hobby staat niet stil”. Zo zijn er verbindingen met het ISS en worden DATV beelden vanuit het ISS verzonden. Binnenkort krijgen we de beschikking over een geostationaire satelliet. Velen van ons zullen op vakantie een portofoon of meer meenemen. Misschien wel de tijd voor antenne experimenten. Maar ook al doe je niet aan satelliet, ATV of EME, ook dan vind je bij die onderwerpen vast wel lezenswaardige bijdragen in onze rubriek!

Bij Amateursatellieten aandacht voor de PocketQube workshop bij TU Delft. Deze workshop bood een kennismaking met de nieuw picosatellieten, genaamd PocketQube. Deze PQ satellietjes zijn zeer geschikt voor opleidingstrajecten die passen in de leerperiodes van studenten. Omdat deze PQ’s worden uitgerust met een zender (meestal in de 70 cm band) komen wij als zendamateurs in beeld. Een van de presentaties tijdens de workshop was de ontwikkeling van de OzQube-1, een picosatelliet van 5 bij 5 bij 5 cm, met de populaire ATmega328P  als hart. Een on-board camera moet plaatjes gaan versturen via een RTTY-signaal. Er was ook een Nederlandse bijdrage in de vorm van de ontwikkeling van de Delfi-PQ van Delfi Space.

Bij EME zien we een trend naar kleine EME stations waarbij een klein station (little pistol) via de maan verbinding maakt met een groot station (big gun). In feite profiteert het kleine station van de antennes en het vermogen van het grote station. Voor dit type stations is de nieuwe WSJT-X QRA64 mode veelbelovend.

Bij ATV aandacht voor de komende ATV contest in juni. Het is zaak om zoveel mogelijk stations te stimuleren tot activiteit, al was het maar alleen maar door te kijken met bijv. een RTL-stick. Renny PE1ASH maakt verslag van zijn vorderingen in het 47 GHz project. Hij is begonnen met de ontvangergevoeligheid te verbeteren. Door metingen met een Spectrum Analyzer aan de middenfrequent van de ontvanger (1200 MHz) kwam Renny tot de conclusie dat het signaal te zwak was. Tijdens de Dag voor de radio Amateur had Renny een Philips LNB gekocht, bestemd voor de 40 GHz band, met het idee deze om te bouwen naar 47 GHz. Nader onderzoek leerde dat deze LNB een MF uitgang ergens tussen 1000 en 2000 MHz moet hebben en dan hoeft alleen de LO frequentie maar te worden gewijzigd. De LO is een DRO (Dielectric Resonator Oscillator). Hier zat een stelschroef in. Deze was vastgelakt maar uiteindelijk kreeg Renny die los. Door de stelschroef te verdraaien kon Renny het signaal van zijn 47 GHz zender detecteren. Uiteindelijk kwam hij uit bij een MF van 950 MHz en dat leverde een keihard signaal op. Vervolgens moest de LNB nog mechanisch bewerkt worden om hem aan de belichter van de schotel te koppelen. Een test bij Richard PA3CGG mislukte, omdat het te ontvangen signaal op ongeveer 920 MHz uit de LNB naar de achterzet komt en op die frequentie wemelde het van harde stoorsignalen die het te ontvangen signaal volledig overstemden. Daarom moest Renny weer aan de slag met de DRO en nu heeft hij een MF van 1025 MHz en een goed signaal uit de LNB. Dus binnenkort weer naar PA3CGG, wordt vervolgd!

Bij zelfbouw is er sprake van een doorbraak in DATV. Omdat de consumentenmarkt inmiddels overladen is met DVB-T en DVB-S spullen, zijn bijv. kant-en-klare zenders en ontvangers voor DVB-T leverbaar. Voor DVB-S zijn nog wat meer vaardigheden nodig, maar nu is door de BATC een compleet pakket samengesteld voor DVB-S met onderdelen en zo nodig technische ondersteuning. Dit alles onder de naam Portsdown project. Via dit project kunnen zendamateurs met digitale TV in de lucht komen tegen relatief geringe kosten. Het Portsdown systeem voorziet ook in de Reduced Bandwith (RB) modes en ontvangst van lokale repeaters. Enkele eigenschappen: Symbol rates voor RB en normale DATV modes. Frequenties 146 MHz, 437 MHz en 1,2 GHz. Analoge video ingang. Modulair systeem. De Portsdown zender is opgebouwd rond een Raspberry Pi 3 computer met een door de BATC aangepaste versie van de F5OEO rpidatv software. Bediening via een touchscreen scherm of eventueel via een externe PC. De BATC stelt zowel compleet gebouwde filter modulator printen als kale printen beschikbaar via hun webshop. De bijpassende ontvanger maakt gebruik van de F6DZP MiniTutioune software met de op de USB poort aangesloten MiniTuouner. Ook daarvoor zijn de componenten via de BATC beschikbaar, evenals een nieuw tunermodule van Serit.

Onder het kopje “een leuk eindversterkertje voor 70 cm ATV en DATV” beschrijft Renny PE1ASH hoe hij met behulp van twee 60W modules en een 25 A voeding ruim 100W kan produceren, zowel analoog als digitaal. Renny beschrijft hoe hij de twee modules op een koelblok gemonteerd heeft en hoe hij een printje getekend en geëtst heeft. De modules worden gekoppeld met een transformator bestaande uit een viertal stukjes 75 Ω coax. Renny heeft de bias instelbaar gemaakt zodat het analoge vermogen terug geregeld kan worden. Digitaal gaat dat terugregelen ook goed tot een watt of dertig. Omdat het rendement van de modules niet geweldig is heeft Renny er wel een paar ventilatoren gemonteerd.

Bij andere tijdschriften een verhaal van Hannes, OE5JFL uit het Oostenrijkse amateurblad QSP over EME op 23 cm met minimale middelen. Op deze band is het baken ON0EME met 500 W in een 3,6 m parabool beschikbaar. Hannes heeft experimenten uitgevoerd met een hoornantenne gemaakt van fijn gaas. Door een extra conus daar op te monteren kreeg hij een hoornantenne van ruim 2 m lengte met een diameter van 80 cm en een gain van bijna 19 dBi. Het baken ON0EME leverde hiermee een duidelijke spectraallijn in de SDR ontvanger. Hannes heeft tijdens de ARRL-EME contest in WSJT een tiental stations kunnen decoderen en zes stations ook kunnen werken.

In het aprilnummer van FunkAmateur wordt een bouwset voor een minitransverter voor de 144 MHz band beschreven. Het geheel past in een blikken doosje van 55 bij 30 bij 74 mm. Het signaal wordt van 144-146 MHz omgezet naar 28-30 MHz en omgekeerd. Het uitgangsvermogen is 1 mW en dient om een eindversterker aan te sturen. Het zendgedeelte en het ontvanggedeelte zijn afzonderlijk uitgevoerd, evenals de bijbehorende spanningsvoorziening. Een zend-ontvangschakeling is niet ingebouwd en kan extern worden toegevoegd. Het LO signaal voor de mixer komt uit een speciaal kristaloscillator-IC wat door FunkAmateur geleverd kan worden. Ook de dubbelzijdige print kan daar besteld worden.